Đánh giá năng lực công nghệ ngày càng trở nên quan trọng trong bối cảnh AI tác động mạnh mẽ đến học tập và công việc. Trong Khung năng lực số 2025 do Bộ GD&ĐT ban hành, Miền 6 – Ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) được xem là một trong những trụ cột mới, giúp học sinh không chỉ làm quen, mà còn biết sử dụng AI một cách hiệu quả, có trách nhiệm và có khả năng phân biệt thông tin do AI tạo ra
Khung năng lực số – Đáp ứng yêu cầu giáo dục thời đại số
Ngày 11/03/2025, Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành Thông tư 02/2025/TT-BGDĐT, chính thức áp dụng Khung năng lực số cho người học trong toàn bộ hệ thống giáo dục quốc dân. Khung này gồm:
- 6 miền năng lực số
- 24 năng lực thành phần
- 4 trình độ phát triển
- 8 bậc kỹ năng số
Mục tiêu là giúp học sinh từ tiểu học đến THPT hình thành tư duy công dân số, đủ khả năng học tập, làm việc và sáng tạo trong môi trường công nghệ cao. Trong số này, Miền 6 – Ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) được xem là bước tiến mới, lần đầu tiên được đưa vào chuẩn kỹ năng chính thức của học sinh Việt Nam.
Xem thêm: Khung năng lực số là gì? Tại sao trẻ em Việt Nam cần được đánh giá từ sớm?
Miền 6 là gì? – Định nghĩa và phạm vi theo Thông tư 02/2025
Theo Điều 3 và Phụ lục của Thông tư 02/2025/TT-BGDĐT, Miền 6 – Ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) bao gồm các năng lực:
- Làm quen với các công cụ AI phổ biến, phù hợp với độ tuổi học sinh.
- Sử dụng AI hỗ trợ học tập và sáng tạo, từ tìm kiếm thông tin, tạo nội dung đến phân tích dữ liệu.
- Nhận diện thông tin do AI tạo ra và đánh giá tính xác thực.
- Ứng xử có trách nhiệm với AI, tuân thủ nguyên tắc an toàn, bảo mật và đạo đức.
Phạm vi của Miền 6 không chỉ nằm trong môn Tin học hay STEM, mà còn được ứng dụng xuyên suốt các môn như Ngữ văn, Lịch sử, Toán học, Nghệ thuật, nơi AI có thể trở thành công cụ hỗ trợ đắc lực.
Miền 6 gắn với những kỹ năng nào trong thực tiễn?
Để giúp học sinh không chỉ biết “dùng AI” mà còn làm chủ công cụ một cách thông minh và có trách nhiệm, Miền 6 trong Khung năng lực số tập trung vào 4 nhóm kỹ năng thiết yếu:
Làm quen với các công cụ AI
Học sinh cần được tiếp xúc và hướng dẫn sử dụng các công cụ AI phổ biến, như ChatGPT, Google Gemini, DALL·E, Runway Gen-2, Canva AI hoặc Soundraw AI. Việc làm quen sớm giúp trẻ hình thành tư duy công cụ – biết chọn đúng AI cho từng nhiệm vụ.
Sử dụng AI hỗ trợ học tập và sáng tạo
AI không chỉ là “công cụ trả lời câu hỏi”, mà còn có thể:
- Gợi ý dàn ý cho bài luận văn.
- Tạo hình minh họa cho dự án khoa học.
- Soạn câu hỏi ôn tập và đề kiểm tra thử.
Nhờ vậy, học sinh học cách tận dụng AI để nâng cao hiệu suất học tập.
Nhận diện và phân tích thông tin do AI tạo ra
Theo báo cáo của UNESCO 2023, AI có thể tạo ra nội dung nhanh chóng nhưng không phải lúc nào cũng chính xác. Học sinh cần được rèn kỹ năng kiểm chứng, đối chiếu thông tin và hiểu rằng AI là công cụ hỗ trợ, không phải nguồn tuyệt đối đáng tin.
Ứng xử có trách nhiệm với AI
Bao gồm việc bảo vệ dữ liệu cá nhân, không lạm dụng AI cho mục đích gian lận học tập, và tuân thủ nguyên tắc đạo đức số. Đây là yếu tố quyết định để học sinh trở thành công dân số an toàn và trách nhiệm.
Có thể thấy, Miền 6 không chỉ dừng ở kỹ năng kỹ thuật, mà còn rèn cho học sinh tư duy phản biện, đạo đức và trách nhiệm trong môi trường số. Đây chính là nền tảng để thế hệ trẻ bước vào kỷ nguyên AI một cách chủ động và vững vàng.
Tại sao Miền 6 là nền tảng thiết yếu?
Trong kỷ nguyên số, AI không chỉ là công cụ hỗ trợ mà còn định hình cách con người học tập, làm việc và sáng tạo. Vì vậy, việc rèn luyện năng lực ứng dụng AI từ sớm mang lại cho học sinh nhiều lợi ích lâu dài:
- Chuẩn bị cho tương lai nghề nghiệp: Theo báo cáo của World Economic Forum 2023, 75% doanh nghiệp dự kiến tích hợp AI vào công việc trong vòng 5 năm tới.
- Phát triển tư duy sáng tạo và phản biện: AI khuyến khích học sinh thử nghiệm ý tưởng, đồng thời yêu cầu kiểm chứng thông tin.
- Giảm nguy cơ bị “AI dẫn dắt” sai hướng: Khi biết cách nhận diện nội dung AI tạo ra, trẻ tránh bị lừa bởi thông tin giả mạo hoặc thiên lệch.
Có thể thấy, Miền 6 không chỉ là một kỹ năng “thời thượng” mà là nền tảng thiết yếu giúp học sinh làm chủ công nghệ, bảo vệ chính mình và sẵn sàng cho những cơ hội nghề nghiệp trong tương lai.
Mô hình phát triển Miền 6: Nhà trường – Gia đình – Công nghệ đồng hành
Để học sinh tiếp cận AI một cách hiệu quả và an toàn, cần có sự phối hợp từ ba phía: nhà trường, gia đình và công nghệ.
- Nhà trường: Tích hợp các bài học về AI vào chương trình Tin học, tổ chức workshop “AI trong học tập” và khuyến khích học sinh làm dự án ứng dụng AI.
- Gia đình: Đồng hành cùng con trong việc sử dụng AI, đặt giới hạn thời gian, và cùng thảo luận về ưu – nhược điểm của công cụ.
- Công nghệ: Cung cấp nền tảng AI thân thiện với học sinh, có chế độ kiểm soát nội dung, đồng thời hướng dẫn kỹ năng bảo mật thông tin cá nhân.
Sự kết hợp này tạo nên một môi trường học tập toàn diện, giúp học sinh không chỉ biết dùng AI, mà còn phát triển tư duy phản biện, trách nhiệm số và khả năng sáng tạo trong kỷ nguyên trí tuệ nhân tạo.
Kết luận – Đầu tư vào Miền 6 là đầu tư vào năng lực sống số của học sinh
Miền 6 Ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) không chỉ là một phần của Khung năng lực số 2025, mà còn là chìa khóa để học sinh Việt Nam bước vào kỷ nguyên trí tuệ nhân tạo một cách chủ động, sáng tạo và an toàn. Việc trang bị kỹ năng AI cho trẻ từ sớm chính là khoản đầu tư dài hạn, giúp các em sẵn sàng học tập, làm việc và dẫn dắt công nghệ trong tương lai.
Xem thêm: Hướng dẫn đăng ký bài đánh giá năng lực số: Chìa khóa để cá nhân hóa hành trình học công nghệ
