Nếu Millennials lớn lên cùng Internet và Gen Z lớn lên cùng smartphone, thì Gen Alpha – những trẻ sinh từ 2010 trở lại đây – lại trưởng thành trong thế giới của trí tuệ nhân tạo (AI).
Từ loa thông minh đến các ứng dụng học tập cá nhân hóa, Gen Alpha tiếp xúc với AI từ rất sớm. Điều này tạo ra một thế hệ nhanh nhạy, tò mò và có tư duy mở. Tuy nhiên, nếu không được hướng dẫn, các em cũng dễ bị quá tải.
Vì vậy, nhiều phụ huynh bắt đầu tìm kiếm phương pháp học thông minh, cân bằng giữa công nghệ và sự phát triển tự nhiên. Câu hỏi đặt ra là: AI thay đổi cách Gen Alpha học ra sao và bố mẹ có thể ứng dụng gì cho con?
AI trong giáo dục sớm – từ nỗi lo của phụ huynh đến lợi thế lớn của trẻ
Khi nhắc đến AI, nhiều phụ huynh lo con lệ thuộc màn hình hoặc giảm khả năng suy nghĩ. Thực tế, AI hiện được thiết kế để kích thích tư duy chứ không khiến trẻ thụ động.
Điểm mạnh nhất của AI là khả năng cá nhân hóa. Mỗi trẻ có tốc độ và sở thích riêng. Trong lớp đông, trẻ nhút nhát dễ bị bỏ lại, còn trẻ nhanh lại chán vì bài quá dễ.
Nhưng với AI, nhịp học của con được điều chỉnh đúng năng lực. Trẻ tiếp thu nhanh được nâng độ khó. Trẻ gặp khó khăn sẽ nhận bài đơn giản hơn cùng ví dụ minh họa phù hợp.
AI cũng giúp trẻ tập trung tốt hơn. Thay vì đọc những trang sách dày chữ, trẻ được học qua mô phỏng, hình ảnh, video, câu chuyện và trò chơi.
Khi trẻ “chạm – thử – tạo – sửa” qua các hoạt động thực tế, não bộ được kích hoạt liên tục. Nhờ đó, khả năng ghi nhớ tăng rõ rệt.
AI còn giúp trẻ thỏa mãn tính tò mò. Gen Alpha đặt câu hỏi liên tục và phụ huynh không thể trả lời hết. AI đóng vai trò như một người bạn kiên nhẫn, có thể giải thích mọi thứ theo cách dễ hiểu. Khi thấy “hỏi là biết”, trẻ sẽ hình thành thói quen tìm hiểu – một kỹ năng quan trọng cho tương lai.
Nhờ các lợi ích này, AI đang trở thành một phần quan trọng trong giáo dục sớm tại nhiều quốc gia phát triển.
Cách ứng dụng AI để biến trẻ thành nhà sáng tạo thay vì người tiêu thụ
Tại Việt Nam, Teky là một trong những đơn vị tiên phong đưa AI vào giáo dục sớm theo hướng phát triển tư duy sáng tạo. Điểm khác biệt của Teky là không dùng công nghệ để thay giáo viên, mà dùng để mở rộng khả năng khám phá của trẻ.
Tại lớp học của Teky, trẻ không phải học lập trình thuần lý thuyết. AI hỗ trợ trẻ trong toàn bộ quá trình sáng tạo.
Khi thiết kế trò chơi, trẻ có thể dùng AI để phác thảo nhân vật, đề xuất gameplay hoặc mô phỏng chuyển động. Nếu gặp lỗi code, AI phân tích nguyên nhân để trẻ hiểu cách sửa. Mỗi lần thử và sửa đều rèn luyện tư duy.
Ngay cả trẻ chưa biết lập trình vẫn có thể tạo mô hình 3D, chỉnh ảnh, dựng video hay viết câu chuyện riêng. Tại Teky, AI chỉ đóng vai trò hỗ trợ. Quyết định cuối cùng luôn do trẻ đưa ra.
Nhiều phụ huynh cho biết trước khi học Teky, con chỉ xem YouTube hoặc chơi game. Sau vài buổi học, các em bắt đầu tự tạo game, dựng hoạt hình hoặc thiết kế nhân vật. Đây chính là bước chuyển từ “tiêu thụ công nghệ” sang “làm chủ công nghệ”.
Học thông minh cho Gen Alpha khi công nghệ, tư duy và trải nghiệm được kết hợp hài hòa
Học thông minh không chỉ là tiếp xúc AI sớm. Quan trọng hơn là sự kết hợp hài hòa giữa công nghệ, kỹ năng mềm, tư duy sáng tạo và trải nghiệm thực tế.
Mô hình của Teky cho thấy trẻ không hề bị “nghiện màn hình” nếu môi trường học được thiết kế linh hoạt và kích thích khám phá.
Một buổi học lập trình có thể bắt đầu bằng hoạt động vận động, tiếp đến là phần tạo sản phẩm và kết thúc bằng bài thuyết trình trước lớp. Nhờ đó, trẻ phát triển toàn diện cả tư duy lẫn kỹ năng.
Công nghệ chỉ là một phần, còn lại là tư duy logic, khả năng giao tiếp, sự tự tin và tinh thần giải quyết vấn đề những kỹ năng mà Gen Alpha cần cho tương lai đầy biến động.
Khi học bằng phương pháp này, trẻ không chỉ biết sử dụng AI mà còn biết tư duy về cách AI hoạt động, biết ứng dụng AI đúng mục đích, biết sáng tạo nội dung, và quan trọng nhất: biết học theo cách phù hợp nhất với bản thân.
Và đó chính là “học thông minh” – học theo cách khiến trẻ hứng thú, chủ động và có trách nhiệm với chính quá trình khám phá của mình.
