Làm sao để con bớt nghiện game, nhưng vẫn yêu thích công nghệ và học được những kiến thức hữu ích cho cuộc sống?
Thay vì cấm đoán, nhiều phụ huynh đã lựa chọn hướng tiếp cận mới: cho bé làm game – nơi trẻ không chỉ học lập trình mà còn ứng dụng kiến thức lịch sử, địa lý và văn hóa vào sản phẩm công nghệ của chính mình.
Teky và cách tiếp cận khác trong giáo dục công nghệ cho trẻ
Từ góc nhìn giáo dục, thách thức lớn nhất của việc dạy công nghệ cho trẻ không nằm ở độ khó của nội dung, mà nằm ở cách trẻ tiếp cận với công nghệ ngay từ đầu.
Nhiều chương trình hiện nay vẫn triển khai theo mô hình truyền thống, trong đó học sinh chủ yếu:
- Thực hiện theo các bước đã được thiết kế sẵn
- Tập trung vào kết quả đúng – sai thay vì quá trình tư duy
- Ít có cơ hội liên hệ kiến thức lập trình với bối cảnh đời sống thực tế
Hệ quả là trẻ có thể hoàn thành bài học, nhưng chưa thực sự hiểu công nghệ vận hành như thế nào. Ngược lại, các sản phẩm giải trí số như game lại mang đến trải nghiệm tương tác, chủ động và giàu cảm xúc hơn, khiến trẻ dễ bị cuốn hút.
Lớp “Bé làm game” – Chuyển dịch vai trò học tập của trẻ
Tại Teky, chương trình Bé làm game được xây dựng dựa trên một định hướng sư phạm rõ ràng: chuyển vai trò của học sinh từ người tiêu thụ công nghệ sang người kiến tạo công nghệ.
Trong quá trình làm game, trẻ không chỉ thao tác kỹ thuật mà phải liên tục đưa ra quyết định:
- Xây dựng nội dung và mục tiêu của trò chơi
- Xác định luật chơi và các tình huống có thể xảy ra
- Dự đoán hành vi người chơi và phản hồi của hệ thống
Chính chuỗi quyết định này giúp trẻ hình thành tư duy lập trình, tư duy hệ thống và khả năng nhìn nhận vấn đề theo cấu trúc nguyên nhân – kết quả.
Đây là nền tảng quan trọng để trẻ tiếp cận công nghệ một cách chủ động, có ý thức và bền vững dài hạn.
Dự án tiêu biểu: Khi lịch sử – địa lý bước vào game
Một dự án tiêu biểu trong lớp bé làm game tại Teky là trò chơi “Tìm hiểu văn hóa Bắc Ninh – Vùng đất lễ hội và di tích”, do học sinh Hà Phi Anh (9 tuổi) thực hiện.
Ý tưởng bắt đầu từ niềm yêu thích lịch sử
Điểm đáng chú ý trong dự án của Hà Phi Anh không chỉ nằm ở công cụ lập trình được sử dụng, mà ở cách học sinh xác định vấn đề ngay từ đầu.
Thay vì đặt câu hỏi “lập trình như thế nào”, em bắt đầu bằng một câu hỏi mang tính nội dung: Làm thế nào để người chơi có thể hiểu và ghi nhớ những nét đặc trưng của văn hóa Bắc Ninh thông qua trải nghiệm?
Cách đặt vấn đề này cho thấy học sinh đã hình thành tư duy lấy người dùng và mục tiêu giáo dục làm trung tâm. Từ đó, toàn bộ ý tưởng trò chơi được xây dựng xoay quanh các yếu tố cốt lõi của vùng đất Kinh Bắc, bao gồm:
- Không gian lễ hội truyền thống
- Hệ thống di tích lịch sử tiêu biểu
- Văn hóa Quan họ – di sản phi vật thể đặc trưng của Bắc Ninh
Việc lựa chọn nội dung không mang tính ngẫu nhiên, mà phản ánh khả năng kết nối kiến thức lịch sử – địa lý – văn hóa với hoạt động thiết kế sản phẩm số.
Cách trò chơi vận hành: Cấu trúc logic gắn với mục tiêu học tập
Trò chơi được thiết kế theo mô hình tương tác trực tiếp, trong đó người chơi điều khiển chiếc thuyền di chuyển trên sông, đại diện cho hành trình khám phá văn hóa Bắc Ninh.
Cơ chế chính của trò chơi bao gồm:
- Người chơi trả lời các câu hỏi liên quan đến:
- Di tích lịch sử
- Lễ hội dân gian
- Làng nghề truyền thống của tỉnh Bắc Ninh
- Mỗi câu hỏi có thời gian phản hồi giới hạn 7 giây, buộc người chơi phải:
- Đọc và xử lý thông tin nhanh
- Đưa ra quyết định trong thời gian ngắn
Từ góc nhìn giáo dục, yếu tố thời gian này giúp rèn luyện khả năng tập trung, phản xạ tư duy và xử lý thông tin, thay vì chỉ ghi nhớ thụ động.
Một điểm thiết kế đáng chú ý khác là cơ chế chuyển đổi ngữ cảnh:
- Khi thuyền chạm vào nón quai thao, trò chơi tự động chuyển sang câu hỏi tiếng Anh
- Trả lời đúng cho phép người chơi tiếp tục di chuyển và tích lũy điểm số
Cách thiết kế này cho thấy học sinh đã biết lồng ghép kiến thức ngôn ngữ vào cùng một hệ thống logic, thay vì tách rời từng môn học. Đây chính là biểu hiện rõ ràng của tư duy STEM liên môn trong quá trình bé làm game.
Giá trị giáo dục thể hiện qua dự án
Tổng thể, dự án không chỉ là một sản phẩm lập trình game, mà còn thể hiện:
- Khả năng chuyển hóa kiến thức xã hội thành nội dung tương tác
- Tư duy thiết kế có mục tiêu rõ ràng
- Năng lực tổ chức logic và kiểm soát luồng sự kiện trong trò chơi
Ở góc độ chuyên môn, đây là minh chứng cho việc bé làm game có thể trở thành một phương pháp học tập hiệu quả, giúp trẻ vừa tiếp cận công nghệ, vừa đào sâu hiểu biết về văn hóa – lịch sử – xã hội thông qua trải nghiệm chủ động.
👉 Phụ huynh có thể trải nghiệm trực tiếp sản phẩm tại https://api.teky.edu.vn/project/335744
Công nghệ sử dụng: Codekitten và tư duy lập trình cốt lõi
Dự án được xây dựng trên nền tảng Codekitten – công cụ lập trình trực quan dành cho trẻ em, giúp học sinh tiếp cận lập trình thông qua tư duy logic thay vì cú pháp phức tạp.
Trong quá trình làm game, học sinh cần hiểu rõ cách các khối lệnh liên kết với nhau để tạo ra hành vi của trò chơi, không chỉ dừng ở thao tác kéo thả. Cụ thể, dự án đã vận dụng các yếu tố lập trình nền tảng sau:
- Điều kiện (If/Else): Xử lý các tình huống đúng – sai khi người chơi trả lời câu hỏi, từ đó quyết định thuyền tiếp tục di chuyển hay dừng lại.
- Vòng lặp (Loop): Giúp các hoạt động như di chuyển, hiển thị câu hỏi và tính điểm diễn ra liên tục, ổn định.
- Sự kiện (Event): Kích hoạt phản hồi của trò chơi khi xảy ra hành động cụ thể, ví dụ thuyền chạm vào nón quai thao sẽ chuyển sang câu hỏi tiếng Anh.
- Biến (Variable): Lưu trữ và cập nhật điểm số, thời gian và trạng thái trò chơi trong suốt quá trình chơi.
Mô hình giáo dục này giúp học sinh hiểu rằng lập trình là việc tổ chức suy nghĩ có logic, trong đó mỗi hành động đều dẫn đến một hệ quả rõ ràng. Đây cũng chính là nền tảng tư duy lập trình mà chương trình Bé làm game tại Teky hướng tới.
Khi học lập trình trở thành cách trẻ hiểu thế giới xung quanh
Trong giáo dục công nghệ cho trẻ em, câu hỏi quan trọng không nằm ở việc trẻ viết được bao nhiêu dòng code, mà là:
- Trẻ có hiểu vấn đề mình đang giải quyết hay không?
- Trẻ có biết vận dụng kiến thức từ đời sống vào sản phẩm công nghệ hay không?
Tại Teky, thông qua hoạt động bé làm game, lập trình được đặt trong mối liên hệ trực tiếp với các lĩnh vực quen thuộc như văn hóa, lịch sử, địa lý.
Khi tự xây dựng trò chơi, học sinh cần phải suy nghĩ và tìm hiểu về nội dung, bối cảnh và cách truyền tải thông tin tới người chơi, thay vì chỉ thực hiện thao tác kỹ thuật.
Quá trình này giúp trẻ:
- Giảm dần sự phụ thuộc vào game giải trí thụ động
- Chủ động sáng tạo nội dung số mang ý nghĩa học tập
- Hình thành thói quen kết nối kiến thức đời sống với tư duy công nghệ
Từ góc độ giáo dục, đây chính là nền tảng của giáo dục STEM bền vững: công nghệ không tách rời cuộc sống, mà trở thành công cụ để trẻ hiểu và khám phá thế giới xung quanh.
Bé làm game – học công nghệ theo cách có định hướng
Với những phụ huynh lo lắng về việc con dành quá nhiều thời gian cho game, bé làm game là một hướng tiếp cận đáng cân nhắc. Cách tiếp cận này không đặt trẻ vào hai thái cực “cấm hoàn toàn” hay “thả nổi”, mà chủ động chuyển vai trò của trẻ từ người chơi sang người sáng tạo.
Phụ huynh có thể xem thêm các dự án học sinh khác tại Teky và đăng ký lớp học thử miễn phí, để con trải nghiệm cách học công nghệ có định hướng, gắn với kiến thức đời sống ngay từ đầu.
