Khung năng lực số là gì? Tại sao trẻ em Việt Nam cần được đánh giá từ sớm?

Trong thời đại chuyển đổi số, trẻ em không chỉ cần học tiếng Anh hay toán tư duy mà còn cần được đánh giá năng lực số một cách khoa học. Bộ Giáo dục & Đào tạo đã ban hành Khung năng lực số cho học sinh tại Thông tư 02/2025/TT-BGDĐT, nhằm đưa ra chuẩn chung để phụ huynh, nhà trường và xã hội cùng định hướng đúng. Khung này được xây dựng trên cơ sở tham chiếu các chuẩn quốc tế như ISTE, DigComp, ICDL, nhưng đã được điều chỉnh phù hợp với bối cảnh Việt Nam.

Khái niệm “Khung năng lực số”

Khung năng lực số là hệ thống tiêu chuẩn chính thức dùng để đánh giá mức độ thành thạo kỹ năng số của học sinh. Theo Thông tư 02/2025/TT-BGDĐT, khung này gồm 6 miền, 24 năng lực thành phần và được chia thành 4 trình độ phát triển. Mỗi miền phản ánh một nhóm kỹ năng quan trọng như: tìm kiếm & xử lý thông tin, giao tiếp trong môi trường số, sáng tạo nội dung, đảm bảo an toàn dữ liệu, giải quyết vấn đề bằng công nghệ, và sử dụng AI có trách nhiệm.

Nói cách khác, khung năng lực số chính là “bản đồ năng lực” giúp phụ huynh và giáo viên nhìn thấy rõ con đang ở đâu trong hành trình công nghệ, từ đó có định hướng học tập phù hợp, tránh tình trạng học thừa, học thiếu hoặc học lệch.

Xem thêm: 6 miền năng lực số là gì? Tìm hiểu đúng để đánh giá năng lực công nghệ cho trẻ một cách toàn diện

Khung năng lực số Việt Nam theo Thông tư số 02/2025/TT‑BGDĐT

Tổng quan

Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành Thông tư 02/2025/TT‑BGDĐT ngày 24/01/2025, có hiệu lực từ 11/3/2025, quy định Khung năng lực số cho người học
Khung này gồm 6 miền năng lực, 24 năng lực thành phần, chia thành 4 trình độ từ cơ bản đến chuyên sâu theo 8 bậc năng lực. 

Chi tiết về “6 miền năng lực số”

Miền 1: Khai thác dữ liệu và thông tin:

Đây là năng lực tìm kiếm, sàng lọc, phân tích và đánh giá độ tin cậy của thông tin trên môi trường mạng. Một đứa trẻ có thể biết Google rất nhanh, nhưng chưa chắc đã biết cách phân biệt một tin tức giả.

Miền 2: Giao tiếp và hợp tác trong môi trường số

Bao gồm kỹ năng làm việc nhóm online, sử dụng các công cụ giao tiếp (email, chat, họp trực tuyến) một cách hiệu quả và văn minh.

Miền 3: Sáng tạo nội dung số

Đây là năng lực sử dụng công nghệ để tạo ra các sản phẩm mới, từ việc làm video, thiết kế slide, vẽ tranh kỹ thuật số cho đến lập trình một trò chơi hay ứng dụng đơn giản.

Miền 4: An toàn

Là khả năng tự bảo vệ bản thân trên không gian mạng (bảo mật thông tin, phòng tránh rủi ro) và hành xử có trách nhiệm, tôn trọng bản quyền và các quy tắc ứng xử chung.

Miền 5: Giải quyết vấn đề

Đây là năng lực vận dụng các công cụ kỹ thuật số và tư duy hệ thống để giải quyết một bài toán trong học tập hoặc cuộc sống.

Miền 6: Ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI)

Một miền năng lực mới nhưng cực kỳ quan trọng, bao gồm việc làm quen, sử dụng các công cụ AI một cách hiệu quả và có ý thức phân biệt thông tin do AI tạo ra.

Khung này là nền tảng chính thức để xây dựng chuẩn chương trình đào tạo và tài liệu học tập; làm tiêu chí đánh giá năng lực đầu vào; đảm bảo thống nhất yêu cầu năng lực số trong toàn hệ thống giáo dục toàn quốc. 

Các chuẩn quốc tế phổ biến

Để đánh giá năng lực số một cách bài bản, nhiều quốc gia đã áp dụng các khung năng lực quốc tế làm chuẩn đầu vào cho học sinh – tương tự như việc dùng Cambridge hay IELTS cho tiếng Anh.

• ISTE (Hoa Kỳ): Tập trung vào việc phát triển kỹ năng học sinh trong môi trường công nghệ – như sáng tạo nội dung số, tư duy phản biện, giải quyết vấn đề, công dân số và khả năng học tập suốt đời.
• DigComp (Liên minh châu Âu): Gồm 5 nhóm năng lực từ khai thác dữ liệu, giao tiếp, sáng tạo nội dung, bảo mật đến giải quyết vấn đề trong môi trường số.
• ICDL (toàn cầu): Đánh giá kỹ năng thực hành với máy tính, phần mềm văn phòng, Internet, bảo mật và tư duy số – được công nhận tại hơn 100 quốc gia.

Các chuẩn này đã được triển khai từ tiểu học và dùng làm căn cứ thiết kế chương trình học công nghệ cá nhân hóa cho học sinh. Chúng không chỉ đo kỹ năng thao tác, mà còn đo tư duy, đạo đức số và khả năng thích nghi công nghệ.

Hiểu và tham khảo các khung chuẩn quốc tế là bước cần thiết để Việt Nam xây dựng lộ trình đánh giá phù hợp – giúp trẻ em Việt bắt kịp năng lực số toàn cầu ngay từ những năm đầu đời.

Tại sao trẻ em cần được đánh giá năng lực số từ sớm?

Trong thời đại công nghệ phát triển nhanh chóng, việc đánh giá năng lực số cho trẻ không phải là tùy chọn, mà là điều kiện cần để xây dựng lộ trình học tập hiệu quả, phù hợp với năng lực cá nhân.

• Giống như kiểm tra đầu vào tiếng Anh (như IELTS), đánh giá năng lực số giúp xác định trẻ đang ở mức nào để chọn chương trình học phù hợp.
• Không đánh giá trước, phụ huynh dễ chọn sai cấp độ học, khiến trẻ quá sức hoặc thiếu thử thách.
• Việc đánh giá giúp nhận diện sớm điểm mạnh, điểm yếu trong từng miền năng lực: từ tìm kiếm thông tin, an toàn số đến sử dụng AI.
• Các nước phát triển đã triển khai đánh giá năng lực số từ cấp tiểu học – đi kèm với khung chuẩn như ISTE, DigComp, ICDL.
• Đánh giá là nền tảng cho giáo dục cá nhân hóa – xu hướng đang được khuyến khích toàn cầu.

Xem thêm: TSAK – Bài đánh giá năng lực công nghệ cho trẻ đầu tiên tại Việt Nam

Việc đánh giá năng lực số không chỉ giúp phụ huynh yên tâm lựa chọn đúng chương trình học, mà còn giúp trẻ phát triển công nghệ một cách bài bản và có định hướng từ sớm.

Phụ huynh cần làm gì để con sẵn sàng với năng lực số?

Để trẻ thật sự sẵn sàng bước vào kỷ nguyên số, điều quan trọng nhất là phụ huynh cần cho con đánh giá năng lực số từ sớm. Việc này giúp xác định rõ con đang ở mức nào, đâu là thế mạnh, đâu là khoảng trống cần rèn luyện.

• Lựa chọn môi trường học theo chuẩn năng lực số quốc gia, thay vì những khóa học rời rạc.
• Theo dõi và đánh giá định kỳ để thấy sự tiến bộ, kịp thời điều chỉnh lộ trình học tập.
• Khuyến khích con học tập chủ động, biết ứng dụng và sáng tạo thay vì chỉ sử dụng công nghệ thụ động.

Nắm vững năng lực số không phải là chuyện ngày một ngày hai. Nhưng với định hướng đúng đắn từ cha mẹ, trẻ có thể phát triển bền vững và tự tin hội nhập trong thế giới số.

Nếu ba mẹ quan tâm đến việc cho đánh giá năng lực công nghệ chính thống từ sớm có thể liên hệ qua những phương thức sau:

Teky Edtech – Đào tạo lập trình Online cho trẻ em

Facebook Messenger: m.me/1252378011541630 

Zalo OA: https:/zalo.me/hocvienteky 

Hotline: 1900 3168

Email: truyenthong@teky.edu.vn