Trong kỷ nguyên số, học sinh Việt Nam đối mặt với lượng thông tin khổng lồ, công nghệ thay đổi nhanh và nhiều vấn đề phát sinh trong học tập lẫn đời sống số. Để vượt qua những thách thức này, Miền 5 – Giải quyết vấn đề theo Thông tư 02/2025/TT-BGDĐT trở thành trụ cột quan trọng trong đánh giá năng lực công nghệ, giúp các em rèn tư duy phản biện, sáng tạo và nhạy bén khi xử lý tình huống. Đây chính là nền tảng để học sinh chủ động, tự tin và phát triển bền vững trong môi trường số.
Khung năng lực số mới và vai trò chiến lược của Miền giải quyết vấn đề
Khung năng lực số do Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành gồm 6 miền năng lực (Khai thác dữ liệu và thông tin, giao tiếp và hợp tác trong môi trường số, sáng tạo nội dung số, an toàn,giải quyết vấn đề, ứng dụng trí tuệ nhân tạo) , 24 năng lực thành phần, 4 trình độ và 8 bậc kỹ năng số.
Trong đó, Miền 5 – Giải quyết vấn đề giữ vai trò chiến lược vì gắn trực tiếp với khả năng:
- Nhận diện và phân tích vấn đề trong môi trường số.
- Lựa chọn giải pháp thông minh, sáng tạo và có trách nhiệm.
- Ứng dụng công nghệ để cải tiến và khắc phục thách thức.
Miền 5 không chỉ giúp học sinh tự tin trong học tập, mà còn chuẩn bị các em sẵn sàng cho môi trường làm việc, dự án sáng tạo và hội nhập quốc tế.
Xem thêm: Khung năng lực số là gì? Tại sao trẻ em Việt Nam cần được đánh giá từ sớm?
Miền 5 – Giải quyết vấn đề là gì? – Định nghĩa và phạm vi theo Thông tư 02/2025
Theo Điều 3 và Phụ lục Thông tư 02/2025/TT‑BGDĐT, Miền 5 – Giải quyết vấn đề bao gồm các năng lực:
- Tư duy phản biện và sáng tạo để nhận diện, phân tích và xử lý các vấn đề phát sinh trong môi trường số.
- Khắc phục sự cố kỹ thuật, học hỏi công nghệ mới và điều chỉnh nhu cầu số để đạt mục tiêu.
- Sử dụng công nghệ để đổi mới và giải quyết thách thức thực tiễn.
Phạm vi áp dụng trải dài từ các môn học cơ bản đến dự án liên môn, giúp học sinh tích hợp kiến thức và kỹ năng số để xử lý vấn đề một cách toàn diện và hiệu quả.
Kỹ năng thực tế giúp học sinh giải quyết vấn đề số hiệu quả
Để làm chủ Miền 5, học sinh cần rèn luyện những kỹ năng thực tế, giúp các em tự tin xử lý tình huống và chủ động tìm ra giải pháp trong môi trường số. Những kỹ năng dưới đây chính là “chìa khóa” để các em phát triển tư duy phản biện, sáng tạo và khả năng ứng dụng công nghệ một cách hiệu quả.
Phân tích và xác định vấn đề
Học sinh học cách nhận diện vấn đề rõ ràng, phân loại theo mức độ quan trọng và ưu tiên giải quyết. Khả năng này giúp các em không bị choáng ngợp bởi lượng thông tin lớn và phát triển tư duy logic.
Khắc phục sự cố kỹ thuật
Trong quá trình học tập trực tuyến và sáng tạo nội dung số, học sinh cần biết cách sử dụng công cụ, thiết bị, phần mềm và nền tảng số để xử lý sự cố. Đây là kỹ năng quan trọng giúp các em chủ động và tự tin hơn trong môi trường số.
Sử dụng tư duy phản biện
Học sinh được rèn luyện khả năng so sánh, đối chiếu thông tin và cân nhắc nhiều giải pháp trước khi đưa ra quyết định. Kỹ năng này giúp giảm rủi ro khi giải quyết vấn đề và hình thành khả năng lập luận độc lập.
Tư duy sáng tạo và đổi mới
Khả năng sáng tạo giúp học sinh tìm ra giải pháp mới, kết hợp công nghệ hoặc phương pháp số để xử lý thách thức. Việc này phát triển kỹ năng đổi mới, linh hoạt và giải quyết vấn đề một cách chủ động.
Học hỏi liên tục và tích hợp kiến thức liên môn
Học sinh cần kết hợp kiến thức từ Toán, Khoa học, Tin học, Ngữ văn… để giải quyết vấn đề thực tiễn. Phương pháp này giúp các em tạo ra giải pháp vừa chính xác về nội dung, vừa sáng tạo về hình thức.
Tại sao Miền 5 trở thành nền tảng không thể thiếu?
Kỹ năng giải quyết vấn đề không chỉ là một lựa chọn, mà là nền tảng giúp học sinh thích ứng, sáng tạo và vững vàng trước mọi biến động. Miền 5 giúp các em không chỉ học tập hiệu quả hơn mà còn sẵn sàng cho những cơ hội và thách thức trong tương lai.
- Giúp học sinh tự tin đối mặt với thử thách trong học tập và đời sống số.
- Rèn luyện tư duy phản biện và sáng tạo, phát triển khả năng học tập suốt đời.
- Chuẩn bị cho hội nhập quốc tế và thị trường lao động tương lai, nơi kỹ năng giải quyết vấn đề là yếu tố quan trọng.
Đầu tư cho Miền 5 chính là đầu tư cho tương lai của thế hệ trẻ, giúp các em trở thành những công dân chủ động, sáng tạo và có năng lực cạnh tranh trong kỷ nguyên toàn cầu hóa.
Phát triển Miền 5: Sự kết hợp giữa nhà trường, gia đình và công nghệ
Để kỹ năng giải quyết vấn đề trở thành “vốn liếng” của học sinh, sự đồng hành của nhà trường, gia đình và công nghệ là yếu tố then chốt.
- Nhà trường: Tích hợp kỹ năng giải quyết vấn đề vào dự án, bài tập thực hành, câu lạc bộ STEM và hoạt động ngoại khóa.
- Gia đình: Đồng hành cùng con, khuyến khích thử nghiệm, hướng dẫn cách xử lý sự cố số và tư duy phản biện.
- Công nghệ: Cung cấp công cụ hỗ trợ như AI (ChatGPT, Grammarly), phần mềm học tập, trình mô phỏng và nền tảng trực tuyến để học sinh luyện tập kỹ năng giải quyết vấn đề hiệu quả.
Khi ba yếu tố này gắn kết chặt chẽ, Miền 5 sẽ trở thành nền tảng vững chắc, giúp học sinh vừa sáng tạo, vừa tự tin bước vào thế giới số đầy cơ hội và thách thức.
Đầu tư cho Miền 5 – Bước đi chiến lược cho thế hệ chủ động và sáng tạo
Miền 5 không chỉ là kỹ năng số mà còn là nền tảng kỹ năng sống, giúp học sinh chủ động, tự tin và sẵn sàng trước các vấn đề thực tiễn. Để khai thác tối đa tiềm năng này, phụ huynh, giáo viên và nhà trường cần đồng hành thông qua:
- Tạo cơ hội trải nghiệm thực tế qua các dự án số liên môn.
- Cung cấp công cụ, nền tảng và hướng dẫn sử dụng an toàn.
- Kết nối với cộng đồng học sinh, chuyên gia và các nền tảng Edtech như Teky Edtech, với bài đánh giá chuẩn Khung năng lực số của Bộ GD&ĐT để đo lường chính xác năng lực giải quyết vấn đề.
Miền 5 – Giải quyết vấn đề chính là hành trang giúp thế hệ trẻ rèn luyện tư duy phản biện, sáng tạo và kỹ năng xử lý tình huống trong môi trường số. Hành động ngay hôm nay để các em tự tin học tập, tạo giá trị và hội nhập toàn cầu.
