Việt Nam thúc đẩy Chính phủ số – Động lực đổi mới quản trị quốc gia trong kỷ nguyên số

Việt Nam đang đẩy mạnh xây dựng Chính phủ số với trọng tâm là dữ liệu, công nghệ và hiệu quả vận hành. Từ các chỉ tiêu về dịch vụ công trực tuyến đến kết nối cơ sở dữ liệu quốc gia, lộ trình này đòi hỏi sự thực thi đồng bộ từ Trung ương đến địa phương. Song song đó, chuẩn bị nguồn nhân lực số – đặc biệt từ giáo dục công nghệ cho thế hệ trẻ – là nền tảng quan trọng để hiện thực hóa tầm nhìn dài hạn.

Chính phủ số là gì?

Chính phủ số (Digital Government) là mô hình quản trị hiện đại trong đó nhà nước ứng dụng toàn diện công nghệ số, dữ liệu lớn và nền tảng điện tử vào mọi hoạt động điều hành, cung cấp dịch vụ công và ra quyết định. Khác với việc chỉ chuyển đổi từ giấy sang máy tính, chính phủ số là sự chuyển hóa cách thức quản lý, nhằm nâng cao hiệu quả, minh bạch và khả năng đáp ứng nhu cầu của người dân trong thời đại số.

Chính phủ số: Nền tảng quản trị hiện đại trong kỷ nguyên số

Theo định hướng tại Nghị quyết 57, Việt Nam đặt mục tiêu đến năm 2030 sẽ hoàn thiện toàn diện mô hình Chính phủ số, trong đó nổi bật là:

• 100% hệ thống chính trị từ Trung ương đến địa phương vận hành trên môi trường số, bảo đảm kết nối, liên thông và chia sẻ dữ liệu xuyên suốt.
• Hoàn thành xây dựng và tích hợp đầy đủ các cơ sở dữ liệu quốc gia, tạo nền tảng chia sẻ dữ liệu giữa các ngành, lĩnh vực và cấp chính quyền.
• Tối thiểu 95% người dân có hồ sơ sức khỏe điện tử, và ≥ 80% người dân – doanh nghiệp sử dụng dịch vụ công trực tuyến.
• 100% thủ tục hành chính có kết quả được xử lý điện tử; thanh toán trực tuyến đạt tối thiểu 80% trong quy trình giải quyết thủ tục.

Chính phủ số là quá trình ứng dụng công nghệ số toàn diện vào hoạt động của bộ máy nhà nước, nhằm nâng cao hiệu quả quản lý, tăng tính minh bạch và cung cấp dịch vụ công thuận tiện hơn cho người dân và doanh nghiệp.

Xem thêm: Việt Nam tăng tốc phát triển hạ tầng số, hướng tới nền kinh tế số chiếm trên 30% GDP vào 2030

Hiện trạng thực tế: Tỷ lệ dịch vụ công trực tuyến còn thấp ở địa phương

Dù mục tiêu đến năm 2030 là ≥ 90% thủ tục hành chính được cung cấp trực tuyến toàn trình, nhưng thực tế năm 2024 cho thấy vẫn còn khoảng cách lớn, đặc biệt tại cấp địa phương:

• Toàn quốc: tỷ lệ hồ sơ trực tuyến toàn trình chỉ đạt 44,9%
• Bộ, ngành: tỷ lệ cao hơn với 62,4%
• Địa phương: mức rất thấp – chỉ 18,7%

Điều này cho thấy sự chênh lệch đáng kể trong triển khai chính phủ số giữa các cấp chính quyền, và khẳng định cần có sự thúc đẩy mạnh mẽ hơn ở địa phương – nơi trực tiếp giải quyết phần lớn thủ tục cho người dân.

Các mục tiêu cụ thể: Số hóa, tự động hóa, minh bạch hóa

Để khắc phục chênh lệch và hiện thực hóa tầm nhìn đến 2030, các mục tiêu cụ thể được đặt ra gồm:

• 100% số hóa hồ sơ, kết quả giải quyết thủ tục hành chính
• 100% cấp kết quả thủ tục hành chính dưới dạng điện tử
• 80% dữ liệu đã số hóa được khai thác, sử dụng lại trong các giao dịch công
• 70% thủ tục hành chính được tiếp nhận, xử lý liên thông nhiều cấp hành chính
• ≥ 30% thủ tục hành chính được cắt giảm hoặc tự động hóa hoàn toàn

Ngoài ra, các công cụ chỉ đạo, điều hành và văn bản điện tử sẽ được sử dụng thống nhất trên môi trường số, đảm bảo hiệu quả quản trị và giảm chi phí vận hành nhà nước.

Xem thêm: Khoa học, công nghệ: Trụ cột trong chiến lược phát triển quốc gia

Cơ sở hạ tầng và nhân lực: Điều kiện tiên quyết để hiện thực hóa

Xây dựng Chính phủ số không chỉ là chuyển đổi công nghệ, mà còn bao gồm:

• Đầu tư hạ tầng số đồng bộ – từ hệ thống dữ liệu quốc gia đến mạng truyền dẫn và bảo mật thông tin.
• Phát triển năng lực số cho cán bộ, công chức – nhằm đáp ứng yêu cầu xử lý nghiệp vụ trên nền tảng điện tử.
• Thúc đẩy đổi mới thể chế, tạo hành lang pháp lý cho liên thông dữ liệu, công nhận giá trị pháp lý của hồ sơ điện tử.

Một trung tâm nghiên cứu khoa học – công nghệ cấp quốc gia cũng đang được xây dựng để phục vụ phát triển các công nghệ ứng dụng trong an ninh, quản trị và dữ liệu công.

Hướng tới nền quản trị số toàn diện: Tăng tốc thực thi, thu hẹp khoảng cách, nâng cao năng lực vận hành

Việt Nam đang bước vào giai đoạn tăng tốc chuyển đổi mô hình quản lý nhà nước sang Chính phủ số. Trọng tâm là xây dựng nền tảng dữ liệu thống nhất, ứng dụng công nghệ điện tử vào mọi cấp độ điều hành, và chuẩn hóa quy trình số hóa trong toàn bộ hệ thống hành chính công.

Việc đồng bộ hóa nền tảng hạ tầng số, triển khai toàn diện dịch vụ công trực tuyến, và khắc phục chênh lệch năng lực giữa các cấp chính quyền, đặc biệt là cấp địa phương, sẽ là yếu tố quyết định để hoàn thành mục tiêu đến năm 2030.

Tầm nhìn đó không chỉ nằm ở cải cách bộ máy quản lý nhà nước, mà còn hướng đến một hệ sinh thái số toàn diện – nơi mà công nghệ, dữ liệu và con người tương tác hiệu quả trong môi trường số hóa hoàn toàn.

Từ chiến lược quốc gia đến hành trang cho thế hệ trẻ: Trang bị tư duy số từ sớm là nền tảng tất yếu

Sự phát triển mạnh mẽ của Chính phủ số và nền kinh tế số đặt ra nhu cầu không chỉ về hạ tầng và thể chế, mà còn về nguồn nhân lực chất lượng cao – đặc biệt là thế hệ trẻ.

Trong bối cảnh công nghệ trở thành ngôn ngữ chung của mọi lĩnh vực, việc trang bị cho trẻ em tư duy số, kỹ năng công nghệ và năng lực giải quyết vấn đề từ sớm không còn là lựa chọn, mà là bước đi thiết yếu để chuẩn bị hành trang cho tương lai.

Những chương trình đào tạo công nghệ dành cho trẻ – như tại Teky đang đóng vai trò quan trọng trong việc giúp thế hệ mới tiếp cận bài bản với tư duy lập trình, logic và sáng tạo, hình thành nền tảng vững chắc để thích ứng và dẫn dắt trong kỷ nguyên số.

Xem thêm: Khám phá các khóa học lập trình cho trẻ em online hè 2025

Nguồn: Vnexpress